Od najwcześniejszych wieków kojarzona jest z tajemnicą sacrum – KREW. Jest darem życia. To dzięki niej i dla jej pozyskiwania, funkcjonuje honorowe dawstwo krwi, nierozerwalnie związane z Honorowymi Dawcami Krwi.
Krew jest płynną tkanką, krążącą w naczyniach krwionośnych dzięki czynności serca. Składa się z elementów morfotycznych (komórek) i z osocza (plazmy) stanowiącą jej część płynną. Dzięki hemoglobinie zawartej w erytrocytach-krwinkach czerwonych ma intensywnie czerwony kolor, przy czym krew tętnicza ma kolor żywoczerwony, a żylna ciemnoczerwony. Dorosły człowiek posiada jej ok. 5,0-5,5 litra, co stanowi ok. 8 % masy ciała. Krew pełni w organizmie szereg kluczowych funkcji, do których należą w szczególności:
• transport tlenu i dwutlenku węgla między układem oddechowym i tkankami
• transport substancji pokarmowych
• transport produktów przemiany materii
• transport hormonów
• udział w procesach krzepnięcia
• udział w procesach obrony organizmu
• udział w gospodarce białkami, elektrolitami, lipidami, w utrzymaniu prawidłowej wartości pH
• regulacja temperatury ciała
Z jakich komórek składa się krew ?
• Krwinki czerwone (erytrocyty) – odpowiedzialne są za przenoszenie tlenu i dwutlenku węgla oraz uczestniczące w zachowaniu równowagi kwasowo-zasadowej
• Krwinki białe (leukocyty) – stanowią podstawowy element układu odpornościowego
• Krwinki płytkowe (trombocyty) – odgrywają ważną rolę w procesie krzepnięcia krwi
Wszystkie te komórki wytwarzane są w procesie zwanym krwi otworzeniem, który u dorosłego, zdrowego człowieka odbywa się wyłącznie w szpiku kostnym.
Co to jest osocze?
Osocze – płynna część krwi, składa się z wody, w której rozpuszczone są białka (65-80 g/l) oraz z elektrolitów, składników odżywczych, produktów przemiany materii i In.
Białka osocza pełnią w organizmie szereg ważnych funkcji, np.:
• transport ważnych substancji
• udział w reakcjach odpornościowych
• udział w procesach krzepnięcia i wiele innych
Wiele białek osocza znajduje zastosowanie we współczesnym krwiolecznictwie.
Co to są „Grupy krwi" ?
Na skutek występowania m.in. na powierzchni krwinek czerwonych różnych antygenów, populacja ludzka zróżnicowana jest serologicznie na wiele układów grupowych, z których największe znaczenie ze względów praktyki medycznej i diagnostycznej mają:
• Układ AB0
• Układ Rh
• Układ Kell
Co dzieje się z pobraną krwią?
Krew w ilości 450 ml pobiera się do pojemnika jednorazowego użytku, który zawiera płyn zapobiegający krzepnięciu krwi i który połączony jest drenami z innymi pojemnikami w jeden zestaw. Podczas pobierania na specjalnych wagomieszarkach, krew jest stale mieszana.
Następnie w procesie preparatyki poddawana jest wirowaniu, które rozdziela krew na trzy frakcje:
• Krwinek Czerwonych, z której wytwarza się składnik: Koncentrat Krwinek Czerwonych – (KKCz) –ważny 42 dni
• Osocza, z którego wytwarza się składnik: Osocze świeżo mrożone - ( FFP)- ważny 3 lata po zamrożeniu
• Kożuszka leukocytarno-płytkowego, który po połączeniu z innymi kożuszkami służy do produkcji składnika: Koncentratu Krwinek Płytkowych – (KKP)-ważny tylko 5 dni
Oprócz krwi pełnej pobiera się na specjalnych aparatach-separatorach komórkowych tylko składniki krwi, np.:
• Koncentrat Krwinek Płytkowych
• Osocze
Ze względu na różne choroby i specyficzne stąd potrzeby pacjentów, składniki krwi poddawane są dodatkowym procedurom, takim jak usuwanie leukocytów, napromieniowanie, czy podział na mniejsze porcje, przeznaczone do użytku pediatrycznego.
Aby krew, czy jej składniki mogły być wydane do lecznictwa, muszą być przebadane:
- w kierunku obecności markerów wirusowych zapalenia wątroby typu B i C, wirusa upośledzenia odporności HIV, a także odczynów kiłowych
- w wielu układach grupowych krwi, a najczęściej w układzie: AB0, Rh, Kell
- komisyjnie i komputerowo zwolnione do użytku klinicznego z równoczesnym zaetykietowaniem pojemnika
Do czasu wydania do szpitala, krew i jej składniki przechowywane są w monitorowanych lodówkach (KKCz), zamrażarkach (FFP), czy inkubatorach (KKP). Każda czynność związana z rejestracją krwiodawcy, jego badaniem, pobieraniem krwi, jej badaniem, preparatyką krwi, przechowywaniem, zwalnianiem do użytku leczniczego oraz wydawaniem do szpitali jest dokonywana i dokumentowana w systemie komputerowym.
Źródło: Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa
Fot. Zbigniew Masternak